ACTA SYNODALIA DE FORMOSO EPISCOPO.
Sententiae primae synodus domni Iohannis octaui papae contra Formosianos, simoniacos, (a) moechos, proditores, (b) sacrilegos.
Formosum Portuensem episcopum, qui a beatae memoriae domno praecessore (c) nostro papa Nicolao in Bulgarum (d) patriam destinatus nouiter in Christo regenerati regis animos suis (e) calliditatibus uitiauit, ut terribilibus sacramentis eum sibi obstrinxisse testatus est, (f) ne se uiuo quemlibet episcopum a sede apostolica susciperet (g) seque eidem terribilibus nihilhominus iuramentis, ut ad eum quantotius (h) reuerti debuisset, obstrictum fuisse professus est (i) quique a nobis proficiscendi illuc licentiam litteras et necessaria adiutoria impetrauit, quoniam iam dudum per ambitionem a minori ecclesia in maiorem, uidelicet sanctam sedem apostolicam prosilire conatus plurimos sibi coniuratos efficit (j) et nunc per expertam (l) hypochrisin retrorsum rediens sine licentia uel conscientia nostra propriam parroechiam deseruit, urbe discessit et contra salutem rei publicae (m) cum suis fautoribus conspirauit, nisi amodo intra diem decimum id est III (n) Kal. Mai. praesentis nonae indictionis praesentiam suam nobis satisfatiendo (o) monstrauerit, auctoritate dei omnipotentis sanctorumque apostolorum principum Petri et Pauli omni ecclesiastica communione priuatum esse decernimus. Decernitis et uos ita? Responderunt omnes episcopi: (p) Decernimus.
(a) simachos Cod. (b) proditore C. (c) praedecessore Mansi. (d) bulgarorum i. (e) adeo suis M. (f) sit M. (g) suscepisset M. (h) quamtotius C. (i) sit M. (k) consolatores effecit M. (l) repertam M. (m) dilectique filii nostri Caroli a nobis electi et ordinati principis M. (n) in C. (o) satisfatiendum C. (p) episcopi deest in cod.
158
Et nisi post duos menses (a) praesentis nonae indictionis resipiscens satisfacturus nobis aduenerit, (b) auctoritate et iuditio sancti spiritus, qui semper effugiet malitiae (c) fictum [1] omni sacerdotali ministerio penitus denudatum fore indicamus. Iudicatis et uos ita? Responderunt omnes: Indicamus. Qui si (d) nec huius dilationis miseratione commotus humiliter se post predictas indutias (e) praesentiae nostrae reddiderit uel si uiris potentioribus sotiatus seditiones uel factiones concitauerit (f) uel si ecclesiam (g) dei in aliquo conturbare praesumpserit, si contra hanc communem (h) omnium nostrum sententiam (i) agere uel resultare teinptauerit, anathema sit a patre et filio et spiritu sancto nunquamque in nulla (k) synodo recuperationis spem aut satisfactionis aditum sibi nouerit reseruatum. Responderunt omnes: Anathema sit. Prolata ore apostolico in basilica sanctae dei genitricis Mariae, que uocatur ad martyres III decimo Kal. Mai. et subscripserunt omnes episcopi, presbiteri et diaconi. (l)
Sententiae secundae synodus; fides pontificis contra Formosianos, simoniacos, moechos atque sacrilegos domni Iohannis prolata in ecclesia beatorum apostolorum principis Petri II Kal. Iulii indictione VIIII.
Formosum, qui prius immo uocatus est duduin, episcopum Portuensem iam nuper multis quidem in priori synodo nominatis excessibus sed praecipue (m) quia cum factiosis et conspiratoribus, id est Gregorio, Stephano, Georgio et Sergio sotiatus aecclcsiam suam inter Sarracenorum gladios undique constitutam per X ebdomadas deseruit et inconsulta seu contempta sede apostolica, cuius saltem iura metropolitani minime uiolare debuerat, ad alias regiones profectus est, dudum canone deposuimus,
(a) post diem XV. i. e. IV Non. Maii M.
(b) occurrerit M. (c) malitiae deest apud Mansium. (d) sic C. (e) post diem XX. i. e. VII Id. eiusdem Maii mensis M. (f) uel si — concitauerit deest ap. Mans. (g) in ecclesia M. (h) communionem C. (i) sententia C. (k) ulla M (I) responderunt — diaconi deest ap. Mansium. (m) praceipue C.
(1) Sap. 1, 5.
159
nunc uero quia repperimus eum uenerabilia monasteria sanctae huius aecclesiae, quibus praefuit, sacrilege depredasse et expoliasse contraque interdictum nostrum sacris misteriis communicasse et missarum sollemnia non solum peruicaciter (a) celebrasse, uerum etiam sententias (b) sedis apostolicae in se et (c) complices suos prolatas scindere fatiens suspectis mulieribus, cum quibus turpiter fugerat uirisque sacrilegis, suis dumtaxat complicibus, adhesisse et cum eis ad exterminium sanctae sedis apostolicae desperabiliter coniurasse, auctoritate sancti spiritus iterato ab omni ordine sacerdotali deponimus, ita ut si amodo et deinceps ausus fuerit quicquam de ministerio sacro contingere iuxta precedentem consuetudinem aut suspectis mulieribus aliisque suis complicibus, cum quibus nullo persequente fugit, ulterius adherere nichilominus iterato anathemate se perculsum cum omnibus colloquentibus, fatientibus et accommunicantibus sibi cognoscat numquamque in nulla synodo recuperationis spem aut satisfactionis locum sibi nouerit reseruari manentibus in eum'dudum a nobis prolatis sententiis. Responderunt omnes: Fiat fiat fiat et subscripserunt Romanorum episcopi numero XXVIIII cum consedentibus Italicis episcopis et presbiteri IIII et totidem diacones.
Explanatio synodus domni Iohannis papae in Frantia apud Trecas ciuitatem habite mense Septembrio indictione XI, die XIIII, exaltatione sancte crucis in presentia domni et gloriosi regis Francorum Hlodouici contra Formosianos, symoniacos, moechos atque sacrilegos.
Post habitam synodum sanctae Romae a domno Iohanne papa contra Formosianos, symoniacos, moechos atque sacrilegos et iuste ore ipsius apostolici in Formosum Portuensem episcopum prolata sententia atque penitus ab omni ministerio sacerdotali pro innumeris excessibus abdicato et anathematis uinculis innodato, cum isdem domnus Iohannes pontifex
(a) peruicaliter C. (b) sententia C. (c) et deest in codice.
160
pro pace sanctae dei aecclesiae obtinenda et stabilienda iter agressus marinum Galliarum degeret partibus apud serenissimum (a) Hlodoicum, Francorum regem piissimum gloriosissimi Karoli iunioris imperatoris filium, iamdictum Formosum pro innumeris damnatum excessibus maximeque quia sancta uocante synodo uenire contempsit atque iam per triennium propriam derelinquens aecclesiam liuc illucque uagans apud Hugonem uenerabilem abbatem latentem repperit, idem summus pontifex praefatum regem monuit et instruxit, ut aecclesiastica statuta immutilata seruaret. Quod fauente deo piissimus iam predictus rex id se facturum spospondit atque intra Trecas conuqcata synodo mense Septembri indictione XI et illic episcopis (b) numero XL cum magnatibus et sublimibus eiusdem regis potentissimis uiris conuocatis statuta iam dicta contra eundem Formosum synodi replicauit similique modo anathematis uinculo eundem Formosum damnantes cum archiepiscopis et episcopis Galliae, ut olim Rome statutum fuerat, iterum firmare studuerunt et subscriptione pariter et consensu adnectentes roborauerunt.
Domnus Hlodoicus rex Francorum ss. Hincmarinus Remensis archiepiscopus ss. Aurelianus Lucdunensis archiepiscopus ss. Ansigisus Senonum (c) archiepiscopus ss. Theodericus Uizonensis (d) archiepiscopus ss. Iohannes Rotomagensis archiepiscopus ss. Bennomus Uiennensis archiepiscopus ss. Rotstangus Arelatensis (e) archiepiscopus ss. Frotarius Bituricensis archiepiscopus ss. Tetramnus Tarantasinus (f) archiepiscopus ss. Heldebodus Parisiorum (g) episcopus ss. Berno Catalaunensis episcopus ss. Aimo Carnotensis episcopus ss. Bodo Trecassinus episcopus ss. Adelgarius Eudensis episcopus ss. Gerboldus Cauillonensis episcopus ss. Bernerius Maticensis episcopus ss. Emino Neuernensis episcopus ss. Aglemarus Clarimontis (h) en i opus ss. Adalbodus Belgensis
(a) seenissimum C. (b) archiepiscopis C. (c) senenum C. (d) mizonensis C. (e) aralatensis C. (f) taramasinus C. (g) parasioruin C. (h) larimontis C.
161
episcopus ss. Walterius Aurilianensis episcopus ss. Euerardus Turonensis (a) episcopus ss. Atfredus Pictauensis episcopus ss. Ragimfredus Burdelensis episcopus ss. Isaac Lemouicensis episcopus ss. Arnaldus Andegauensis episcopus ss. Herpoiu Siluaneetensis episcopus subs. Honoratus Beluacensis episcopus ss. Dido Lucduni Clauati (b) episcopus ss. Hildeboldiis Suessionum episcopus ss. Gaido (c) Lingonensis episcopus ss. Regemfredus Meldensis episcopus ss. Arnaldus Tullonensis (d) episcopus ss. Atto Uerdunensis episcopus ss. Hyeronimus Losanensis episcopus ss. Bernardus Ianuensis episcopus ss. Manno Sedunensis (e) episcopus subscripsit.
Mense Februario (f) indictione XI die XIV exaltatione sanctae crucis in die dominica in Trecas Galliarum urbe idem Formosus iam depositus et, ut supra legitur, anathematizatus libellum manu propria scripsit et sacramenta prebuit super sancta Christi IIII euangelia et crucem domini ligno ac sanctis sandaliis Christi et beatorum apostolorum reliquiis et iurauit manu propria nec orationis causa aliquando Romam uenire nec aliquo modo sacrum ordinem repetere neque in iudicio potentum recuperationis locum orare sed tantummodo laicam communionem receptam finetenus custodire promisit.
(a) turtinensis C. (b) clauiti C. (c) corr. Geilo. (d) tollonensis C. (e) sudunensis C. (f) corr. Septembri.