Die Slaven in Griechenland
Max Vasmer
Verzeichnis der Abkürzungen
Α. = Ἀραβαντινός, Χρονογραφία τῆς Ἠπείρου, 2 Bde., athen 1856
Acta S. Demetrii = Migne, patrologia Graeca, Bd. 116
Agathians = Agathias, Historiae, ed. B. G. Niebuhr, Bonn 1828 (6. Jahrh.)
Mich. Akomin. = Michael Akominatos, Opera, 2 Bde., hgb. Sp. Lamros, Athen 1880 (12. Jahrh.)
Altinoff = J. Altinoff, La Thrace interalliée, Sofia 1921
Amantos, Suffixe = Konst. Amantos, Die Suffixe der neugriechischen Ortsnamen, Beitrag zur neugriechischen Ortsnamenforschung, Diss. München 1903.
Analecta Graeciensia = Festschrift zur Grazer Philologenversammlung, Graz 1893.
Anastas. Gord. Vita Eugenii Aetoli = Sathas MB III.
Anna Komnena = Anna Comnena, Alexias ed. A. Reifferscheid, 2 Bde., Bonn 1839–1878 (1083 bis etwa 1150).
Aravandinos = A.
Archiv = Archiv für slavische Philologie. Berlin 1876 ff.
Ἀθηνᾶ, Σύγγραμμα περιοδικὸν τῆς ἐν Ἀθήναις Ἐπιστημον..ς Ἐταιρέας Athen 1888 ff.
Balkan-Archiv = Balkan-Archiv, Fortsetzung des Jahresberichtes des Instituts für rumänische Sprache, hgb. G. Weigand, Bd. 1–4, Leipzig 1925 ff.
BB = Bezzenbergers Beiträge zur Kunde der Idg. Sprachen
Berichte der sächs. Ges. d. Wiss. = Berichte über die Verhandlungen der kgl. sächsischen Gesellschaft der Wissenschaften zu Leipzig.
Berneker, E. W. = Erich Berneker, Slavisches etymologisches Wörterbuch, Heidelberg, 1908–1913.
Brückner, Poln. Wb. = Alex. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakau 1927.
Buturas = Ἀθαν. Χ. Μπόυτουρας, Τὰ νεοελλενικὰ Κύρια Ὀνόματα, Athen 1912.
Buzeskul - Festschrift = Sbornik statej v čest' prof. V. P. Buzeskula, Charkov 1914 (= Sbornik Charkovsk. Istor. Filol. Obščestva, XXI).
Byz. - Ngr. Jahrb. = Byzantinisch-neugriechische Jahrbücher, ghb. von N. A. Bees, Berlin-athen 1920 ff.
Byzantinoslavica = Byzantinoslavica, Sborník pro studium byzantsko-slavanských vztahú, hgb. M. Weingart, Prag 1929 ff.
Byzantion = Byzantion, Revue Internationale des études byzantines, hgb. P. Graindor und H. Grégoire, Paris 1924 ff.
BZ = Byzantinische Zeitschrift, Leipzig 1890 ff.
Chron. Morea = The chronicle of Morea. A history in political verse, relating the establishment of Feudalism in Greece by the Franks in the 13. century, ed. J. Schmitt, London 1904 (etwa 1333–1346).
Churmuzis = Μ. Χουρμούζης, Κρητικά, Athen 1842.
Conev, Istorija = B. Conev, Istorija na bъlgarski ezik, 3 Bde., Sofia 1919 ff.
Conze = A. Conze, Reise auf den Inseln des Thrakischen Meeres, Hannover 1860.
Čankov = Ž. Čankov, Geografski rěčnik na Bъlgarija, Makedonija, Dobrudzha i Pomoravija, Sofija 1918.
Deffner, Z. Wb. = Michael Deffner, Λεξικὸν τῆς τσακωνοκῆς διαλέκτου, Athen 1923 (= Λεξικογραφικὸν Ἀρχεῖον τῆς μέσης καὶ νέας ἑλληνικῆς, Παράρτημα Bd. 6).
Δελτίον = Δελτίον τῆς ἱστορικῆς καὶ ἐθνολογικῆς ἑταρίας τῆς Ἑλλάδος, Athen 1883 ff.
Dieterich, Untersuchungen = K. Dieterich, Utnersuchungen zur Geschichte der griechischen Sprache, Leipzig 1898.
Dimitsas (Μακεδονία) = Μ. Γ. Δημίτσας, Ἡ Μακεδονία, Athen 1896, Bd. I und 2. (= Μακεδονικῶν Μέρος Γ').
Dossios, Beiträge = N. Dossios, Beiträge zur neugriechischen Wortbildungslehre, Zürich 1879.
Dukas = Michael Dukas, Historia Byzantina, ed. Imm. Bekker, Bonn 1834 (15. Jahrh.).
DWA = Denkschriften der Wiener akademie der Wissenschaften, Philol.-histor. Klasse.
ΕΒΣ = Ἐπετηρὶς Ἑταιρείας Βυζαντινῶν Σπουδῶν, Athen 1924 ff.
Ἑλληνικά = Ἑλλψνικά, Ἱστορικὸν περιοδικὸν δημοσίευμα, hgb. K. Amantos und s. Kugeas, Athen 1928 ff.
327
Ephraem = Ephraem, Opera usw., ed. Imm. Bekker, Bonn 1840.
Epirotica, hgb. Bonn 1849 (Corpus hist. Byz. Bd. 46). (Frgm. 2 aus d. 15. Jahrh.).
ΗΧ = Ἠπειρωτικὰ Χρονικά. Περιοδικὸν Σύγγραμμα, begr. von Sp. Vlachos, Joannina 1926 ff.
Fallmerayer, Einfluß = J. Ph. Fallmerayer, Welchen Einfluß hatte die Besetzung Griechenlands durch die Slaven auf das Schicksal der Stadt Athen und der Landschaft
Attika, Stuttgart 1835.
Fallmerayer, Fragm. = J. Ph. Fallmerayer, Fragmente aus dem Orient, 2. Auflage, hgb. G. M. Thomas, Stuttgart 1877.
Fallmerayer, Geschichte Moreas = Fallmerayer, J. Ph., Geschichte der Halbinsel Morea, 2 Bde., Stuttgart-Tübingen 1830 bis 1836.
Gelzer, Vom hl. Berge = Heinrich Gelzer, Vom heiligen Berge und aus Makedonien, Leipzig 1904.
Georg. Akropolit. = Georgii Acropolitae Opera, ed. A.Heisenberg, Leipzig 1903. Bd. 1 und 2 (1217—1282).
Gerland, Quellen = Ernst Gerland, Neue Quellen zur Geschichte des lateinischen Erzbistums Patras, Leipzig 1903.
Germ. Abh. H. Paul = Germanistische Abhandlungen, Hermann Paul dargebracht. Straßburg 1904.
Gerov = N. Gerov, Rěčnik na bъlgarski jezik, 5 Bde., Plovdiv 1895.
Geyer, Euboia = Fritz Geyer, Topographie und Geschichte der Insel Euboia, Berlin 1903 (= Quellen und Forschungen zur alten Geschichte und Geographie, hgb. W. Sieglin, Nr. 6).
Glotta = Glotta, Zeitschrift für griechische und lateinische Sprache, Göttingen 1907 ff.
Glykas (Annalen) = Michaelis Glycae Annales, ed. Imm. Bekker, Bonn 1836 (12. Jahrh.).
Golubinskij, Kratkaja Istorija = E. Golubinskij, Kratkij očerk istorii pravoslavnych cerkvej Bolgarskoj, Serbskoj usw., Moskau 1871.
Gregoras = Nikephoros Gregoras, ed. L. Schopen und J. Becker, 3 Bde., Bonn 1829 bis 1855 (1295—1360).
Gregor. Dekapolites = La vie de Saint Grégoire le Décapolite et les Slaves Macédoniens au IXe siècle, hgb. F. Dvornik, Paris 1926 (= Travaux publiés par l'Institut d'études slaves, Bd. 5).
GSND = Glasnik Skopskog Naučnog Društva, Skoplje 1926 ff.
G. - Š. = Jordan Pop Georgier und St. N. Šiškov, Bъgaritě v Dramsko, Zъchensko, Kavalsko, Praviško i Sarъšabansko, Plovdiv 1918.
Hatzidakis, Einl. = G. Hatzidakis, Einleitung in die neugriechische Grammatik, Leipzig 1892 (= Bibliothek idg. Grammatiken, Bd. 5).
Hatzidakis Γλθσσολ. Μελέται = G. Hatzidakis, Γλωσσολογικαὶ Νελέται, Athen 1901.
Hatzidakis ΜΝΕ = G. Hatzidakis, Μεσαιωνικὰ καὶ Νέα Ἑλληνικά, Bd. 1 und 2, Athen 1905—1907.
Hierokl. Synekdem. = Hieroclis Synecdemus, ed. Aug. Burckhardt, Leipzig 1893.
Hilferding = A. Hilferding, Sobranije sočinenij, Bd. I: Istorija bolgar i serbov, Petersburg 1868.
Hopf, Chroniques = Hopf Ch., Chroniques gréco-romanes, Berlin 1873.
Idg. Jahrb. = Indogermanisches Jahrbuch, Straßburg 1912 ff.
IF = Indogermanische Forschungen.
Izv. Bъlg. Arch. Inst. = Izvtstija na Bъlgarskija Archeologičeski Institut, Sofia.
Izvestija = Izvěstija otdělenija russkago jazyka i slovesnosti Imper. Akad. Nauk, Petersburg 1890 ff.
Izvestija Nar. Etn. Muz. = Izvestija na Narodnija Etnografski Muzej v Sofija 1921 ff.
Izvěstija Russ. Arch. Inst. Konst. = Izvěstija Russkago Archeologičeskago Instituta v Konstantinopolě, Odessa 1896 ff.
JF = Juznoslovenski Filolog, hgb. A. Belić, Belgrad 1913 ff.
JIR Spr. = Jahresbericht des Instituts für rumänische Sprache in Leipzig, hgb. G. Weigand, Leipzig 1894 ff.
Jireček, Christl. Elem. = K. Jireček, Das christliche Element in der topographischen Nomenklatur der Balkanländer, SWA 136 (1897), Nr. 11.
Jireček, Gesch. d. Bulgaren = K. Jireček, Geschichte der Bulgaren, Prag 1876.
JSF Ougr. = Journal de la Société Finno-Ougrienne.
K. = V. Kъnčov, Makedonija, Etnografija i statistika, Sofia 1900.
Kantakuz. = Joannis Cantacuzeni Historiarum libri IV, ed. L. Schopen, 3 Bde., Bonn 1828—1832 (14. Jahrb.).
Kedrenos = Georgius Cedrenus Historiarum Compendium, ed. Imm. Bekker. Bonn 1838 bis 1839, 2 Bde. (11.—12. Jahrh).
328
Kekaumenos Strategikon = Cecaumeni Strategicon et incerti scriptoris de Officiis Regiis libellus, ediderunt de B. Wassiliewsky et V. Jernstedt, Petersburg 1896 (= Zapiski Istoriko-Filologič. Fakul'teta Imper. S.-Peterburgskago Universiteta, Bd. 38).
Kiepert, Lehrbuch = H. Kiepert, Lehrbuch der alten Geographie, Berlin 1878.
Kinnamos = Joannes Cinnamus Historiae, ed. Bonn. 1836 (12. Jahrh.).
Kodinos, Antiqu. Const. = Georg. Codinus, De antiquitatibus Constantinopolitanis, ed. Imm. Bekker, Bonn 1843 (14. Jahrh.)
Kodinos. De off. = Codini Curopalatae De officialibus Palatii Constantinopolitani, ed I. Bekkker, Bonn 1839.
Panag. Komnenos = Panagiotes Al. Komnenos, Λακωνικά Χρόνων προιστορικῶν τε καὶ ἱστορικῶν. Χωρογραφιά Λακωνικῆς καιζ Τοπογραφία Σπάρτης Ἱστορική. Athen 1898.
Konst. Porph., De admir. imp. = Constantinus Porphyrogenitus, De administrando imperio, ed. Imm. Bekker, Bonn 1840 (10. Jahrh.).
Konstant. Porphyr., De cerim. = Constantius Porphyrogenitus, De cerimoniis aulae Byz., ed J. Reiske, Bd. 1—2, Bonn 1829–1830.
Konstant. Porphyr., De thematibus = Constantinus Porphyrogenitus. De thematibus, ed. Imm. Bekker, Bonn 1840.
Korais Ἄτακτα = Ἀδαμάντιος Κοραῆς, Ἄτακτα, 7 Bde., Athen 1828.
Kretschmer, Einleitung = P. Kretschmer, Einleitung in die Geschichte der griechischen Sprache, Göttingen 1896.
Kretschmer, Lesb. Dial. = P. Kretschmer, Der heutige Lesbische Dialekt, Wien 1905.
Kъnčov siehe K.
Lambridis = Ἰωάννης Λαμπρίδης, Ἠπειρωτικὰ Μελετήματα, 10 Teile, Athen 1887 bis 1890.
Lambridis, Zagor. = Ἰωάννης Λαμπρίδης, Ζαγοριακά, Athen 1870.
Λαογραφία = Λαογραφία. Δελτίον τῆς ἑλληνικῆς Λαογραφικῆς, Athen 1909 ff.
Laon. Chalkond. = Laonikos Chalkondyles (Chalkokandyles), Historiae. ed. E. Darkó, Budapest 1922 (15. Jahrh).
Lavrov, Obzor = P. Lavrov, Obzor zvukovych i formal'nych osobennostej bolgarskogo jazyka, Moskau 1893.
Leo Diaconus, Hist. = Leo Diaconus, Historiae, ed. B. Hase, Bonn 1828 (10. Jahrh.).
Lessiak, Stationsnamen = P. Lessiak, Die kärntnischen Stationsnames. Carinthia Serie I, Bd. 112, Klagenfurt 1922.
Lex. = Λεχικὸν τῶν δἠμων, κοινοτήτων καὶ συνοικισμὢν τῆς Ἑλλάδος, ἐπὶ τῇ βάσει τῆς ἀπογραφῆς τοῦ πληθυσμοῦ τοῦ ἔτους 1920, Athen, Ὑπουργεῖον Ἐθνικῆς Οἰκονομίας, Διεύθυναις Στατιστικῆς 1923.
Loparev (Man. Phil.) = Chr. Loparev, Vizantijskij poet Manuil Fil k istorii Bolgarii v 13–14 vv. Petersburg 1891.
Lukopulos Ποιμενικά = D. Lukopulos Ποιμενικὰ τῆς Ῥουμέλης, Athen 1930 (= Ἱστορικὴ καὶ Λαογραφικὴ Βιβλιοθήκη Nr. 8).
Mak. Pregl. = Makedonski Pregled, hgb. vom Makedonski Naučen Institut, Sofia1925 ff.
Man. Phil. = Manuel Philes, Carmina, hgb. E. Miller, 2 Bde., Paris 1855—1857.
Maštakov, Dněpr = D. Maštakov, Spisok rěk Dněprovskago bassejna. Petersburg 1913.
ΜΕΕ = Μεγάλη Ἑλληνικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία, Athen 1926 ff.
Meisterhans-Schwyzer = Meistehans, Grammatik der attischen Inschriften, 3. Auflage, bearbeitet von Ed. Schwyzer, Berlin 1900.
Menander, Histor. = Dexippi, Eunapii, Petri Petricii, Prisci, Malchi, Menandri, Olympiodori, Candidi, Nonnosi et Theophanis Historiarum reliquiae. Bonn 1829 (6. Jahrh.).
Meyer, G., Alb. Wb. = Gustav Meyer, Etymologisches Wörterbuch der albanesischen Sprache, Straßburg 1890.
Meyer, G., Essays = Gustav Meyer. Essays und Studien zur Sprachsreschichte und Völkerkunde, Bd. 1 und 2, Straßburg 1885 ff.
Meyer, G., Neugr. Stud. = Gustav Meyer, Neugriechische Studien, 4 Teile (= Sitzungsberichte der Wiener Akad. de. Wiss., Bd. 130 und 132).
Mich. Attal. = Μιηαὴλ Ἀτταλιάτης = Sathas MB I (11. Jahrh.).
Miklosich, Bildung = F. Miklosich, Die Bildung der slavischen Personen- und Ortsnamen, Heidelberg 1927.
Miklosich, EW. = Franz Miklosich, Etymologisches Wörterbuch der slavischen Sprachen, Wien 1886.
Mikl(osich) - Müller = Fr. Miklosich und Joseph Müller, Acta et diplomata graeca medii aevi sacra et profana. Wien 1865 ff.
Miletič, Ostbulg. = L. Miletič, Das Ostbulgarsiche, Wien 1903.
Miliarakis, AK. = Ἀντώνιος Μηλιαράκης, Γεωγραφία πολιτικὴ, νέα καὶ ἀρχαία τοῦ νομοῦ Ἀργολίδος καὶ Κορινθίας, Athen 1886.
329
Miliarakis, Kephallenia = Ἀντώνιος Μηλιαράκης, Γεωγραφία πολιτικὴ νέα καὶ ἀρχαία τοῦ νομοῦ Κεφαλληνίας, Athen 1890.
Miller, Athos = Emm. Miller, Le Mont Athos, Vatopédi, L'île de Thasos, Paris 1889.
Mladenov, Bulg. Spr. = St. Mladenov, Geschichte der bulgarischen Sprache, Berlin 1929.
Mladenov - Vasilev = St. Mladenov i St. P. Vasilev, Gramatika na bъlgarskija ezik, Sofia 1939.
Moritz, Zunamen = Heinrich Moritz, Die Zunamen bei den byzantinischen Historikern und Chronisten, Progr. d. k. humanist. Gymnasiums in Landshut, Teil 1 und 2, Landshut 1896—1898.
Müllenhoff DA. = Karl Müllenhoff, Deutsche Altertumskunde, 5 Bde., Berlin 1870—1883.
Müller, Geogr. Gr. Minores = Carolus Mullerus, Geographi Graeci Minores, 2 Bde., Paris 1855—1861.
Neumann-Partsch, Griechenland = C. Neumann und J. Partsch, Physikalische Geographie von Griechenland, Breslau 1885.
Niederle, Manuel = L. Niederle, Manuel de l'antiquité slave, 2 Bde., Paris 1923–1926.
Niederle, Slov. Starož. = L. Niederle, Slovanské Starožitnosti, Prag 1902 ff.
Niketas Choniates = Nicetas Choniata, ed. I. Bekker, Bonn 1835 (+ etwa 1215).
Nuch. = Ἰ. Νουχάκης Νέος χωρογραφικὸς πίναξ, Athen 1885.
Oberhummer, Akarnanien = E. Oberhummer, Akarnanien, Ambrakia, Amphilochien, Leukas im Altertum, München 1887.
Ow, Abstammung = J.Baron von Ow, Die Abstammung der Griechen, München 1848.
Pachymeres = Georgios Pachymercs, ed. Bonn., 2 Bde., Bonn 1835 (1242 bis etwa 1310).
Papageorgiu, Skyros = Δημήτριος Παπαγεωργίου, Ἱστορία τῆς Σκύρου ἀπὸ τῶν ἀρχαιοτάτων χρόνων, Patras 1909.
Papazafiropulos = Π. Παπαζαφειρόπουλος, Περισυναγωγὴ γλωσσικῆς ὕλης, Patras 1887.
Partsch, Kephallenia = J. Partsch, Kephallenia und Ithaka, Gotha 1890. (= Petermanns Mitteil. Erg.-Bd. 21).
Partsch, Korfu = J. Partsch, Korfu, Gotha 1887 (= Petermanns Mitteilungen Ergänz. – Bd. 19).
Partsch, Leukas = J. Partsch, Die Insel Leukas, Gotha 1890 (= Petermanns Mitteilungen, Ergänz.-Bd. 21).
Per. Spis. = Periodičesko Spisanie na Bъlgarskoto Kniživno Družestvo v Srědec (bzw. v Sofija).
Philindas, Gramm. = Μ. Φιλι.ντας, Γραμματικὴ τῆς ῥωμαίικης γλώσσας, 2 Bde., Athen 1907–1910.
Philippson, Peloponnes = Alfred Philippson, Der Peloponnes, Versuch einer Landeskunde, Berlin 1892. Bd. 1 Text, Bd. 2 Tafeln.
Philippson, Epirus siehe Philippson, Thessalien.
Philippson, Thessalien bzw. Philippson, Epirus = Alfred Philippson, Thessalien und Epirus. Reisen und Forschungen im nördlichen Griechenland, Berlin 1897.
Phrantzes, Chron. = Georgios Phrantzes, Chronikon, ed. Bonn. 1838 (15. Jahrh.).
Pleteršnik = F. Pleteršnik, Slovenisch-deutsches Wörterbuch, 2 Bde., Laibach 1894.
Pogodin = A.L. Pogodin, Iz istorii slavjanskich peredviženij, Petersburg 1901.
Prodromos = Poèmes Prodromiques en grec vulgaire, hgb. D. Hesseling und H. Pernot, Amsterdam 1910 (12. Jahrh.).
Prokop = Procopius Caesareensis, Opera, hgb. J. Haury, 3 Bde., Leipzig 1905 ff.
Psaltes, Gramm. = Stam.B. Psaltes, Grammatik der byzantinischen Chroniken, Göttingen 1913 (= Forschungen zur griech. und lat. Grammatik, hgb. P. Kretschmer und J. Wackernagel, Bd. 2).
Psaltis, Thrakika = Στ. Β. Ψάλτης, Θρᾳκικά, Athen 1905.
Psellos, Chronogr. = The history of Psellus, ed. C. Sathas, London 1899 (= Byzantine Texts, ed. J. B. Bury, Bd. 2).
Psellos, Scr. Min. = Michael Psellus, Scripta minora, magnam partem adhuc inedita, ed. Ed. Kurtz und Fr. Drexl, Bd. 1, Mailand 1936 (= Orbis Romanus, Bd. 5).
R = Ἰακ. Ῥαγκαβῆς, Τὰ ἑλληνικὰ, ἤτοι περιγραφὴ γεωγραφικὴ, ἱστορικὴ, ἀρχαιολογικὴ, καὶ στατιστικὴ τῆς ἀρχαίας καὶ νέας Ἑλλάδος. 3 Bde., Athen 1853 ff.
Radloff Wb. = W. Radloff, Versuch eines Wörterbuchs der Türkdialekte, 4 Bde., Petersburg 1894–1911.
Rangavis = R.
Regel, Analecta = W. Regel, Analecta Byzantino-Russica, Petersburg 1891.
Ross, Inselreisen = L. Ross, Inselreisen, Bd. 1 und 2, Neudruck, Halle a. S. 1912 (Klassiker der Archäologie, Bd. 1 und 3).
330
Sathas DI = K. Sathas, Documents inédits, relatifs à l'historire de la Grèce au Mayen Âge, Paris 1880–1890.
Sathas MB = Sathas, Bibliotheca Graeca medii aevi, μεσαιωνικὴ Βιβλιοθήκη, Venedig 1872 ff.
Sb. N. Um. = Sbornik za narodni umotvorenija, nauka i knižnina, Sofia.
Schmidt, Volksleben = Bernh. Schmidt, Volksleben der Neugriechen, Teil I, Leipzig 1871.
Schultze-Jena, Makedonien = Leonhard Schultze-Jena, Makedonien, Landschafts- und Kulturbilder, Jena 1927.
Schwyzer, Gr. Gramm. = Ed. Schwyzer, Griechische Grammatik, 2 Bde., München 1934–1939.
Seliščev, Slav. Alb. = A. M. Seliščev, Slavjanskoje naselenije v Albanii, Sofia 1931.
Skok, Naša pomorska terminologija = P. Skok, Naša pomorska i ribarska terminologija na Jadranu, Spalato 1933.
Skylitzes, Jo. = Joannes Skylitzes Curopalata, Historia, ed. Imm. Bekker in seiner
Ausgabe des Kedrenos, Bonn 1838 ff. (11. Jahrh.).
Slavia = Slavia, Časopis pro slovanskou filologii, hgb. O. Hujer und M. Murko, Prag 1922 ff.
Słown. Geogr. = Słownik Polski Geograficzny, 15 Bde., Warschau 1880—1900.
Solovjev-Mošin = A. Solovjev und V. Mošin, Grčke povelje srpskih vladara, Belgrad 1936 (= Zbornik za istoriju, jezik i književnost srpskog naroda, Abt. III Bd. 7).
St. Ap. = Στατιστικὰ Ἀποτελέσματα τῆς γενικῆς ἀπογραφῆς τοῦ πληθυσμοῦ τῆς Ἑλλάδος, 2 Bde., Athen 1909.
Stählin, Thessalien = Fr. Stählin, Das hellenische Thessalien, Stuttgart 1924.
Synopsis Sathas = Ἀνωνύμου Σύνοψις ἱστορική, Sathas MB 7, Venedig 1894 (13. Jahrh.).
SWA = Sitzungsberichte der Wiener Akademie der Wissenschaften.
Theophanes = Theophanes, Chronographia, cd. C. de Boor, 2 Bde., Leipzig 1883 bis 1885 (9. Jahrh.).
Theophanes Contin. = Theophanes Continuatus, ed. I. Bekker, Bonn 1838 (10. Jahrh.).
Theophyl. Simokatt. ed Bonn. = Theophylactus Simocatta, ed. Imm. Bekker, Bonn 1834.
Theophylakt. Simokatt. = Theophylacti Simocattae Historiae I–VIII, ed. C. de Boor, Leipzig 1887.
Thumb, Ngr. Handb. = Alb. Thumb, Handbuch der neugriechischen Volksprache, 2. auflage, Straßburg 1910.
Tomaschek, Thraker = W. Tomaschek, Die alten Thraker, 3 Teile, Wien 1893 bis 1894 (= SWA 128, 130 und 131).
Tougard = l'Abbé A. Tougard, De l'histoire profane dans lea Actes Grecques des Bollandistes, Paris 1874.
Trautmann, Balt.-slav. Wb. = R. Trautmann, Baltisch-slavisches Wörterbuch, Göttingen 1923.
Treidler, Epirus = H.Treidler, Epirus im Altertum, Studien zur historischen Topographie, Diss., Leipzig 1917.
Triandaphyllidis, Lehnwörter = M. Triandaphyllidis, Die Lehnwörter der mittelgriechischen Vulgärliteratur, Straßburg 1911.
Verf., Alb. Stud. = M. Vasmer, Studien zur albanesischen Wortforschung I, Dorpat 1921 (Acta et Commentationes Universitatis Dorpatensis, Serie B, Bd. 1).
Viz. Vrem. = Viz. Vremennik, hgb. V. Vasiljevskij und W. Regel, Petersburg 1894 ff.
Vondrák, Vgl. Gr. = W. Vondrák, Vergleichende slavische Grammatik, 2. Auflage, Göttingen 1924 ff.
Vondrák-Grünenthal = W. Vondrák, Vergleichende slavische Grammatik, Bd. 2, 2. Auflage von O. Grünenthal, Göttingen 1926.
Vuk = Vuk St. Karadžić, Lexicon serbico-germanico-latinum, 3. Auflage, Belgrad
1898.
Weigand, Aromunen = Gustav Weigand, Die Aromunen, Ethnographisch-philologisch-historische Untersuchungen. Bd. 1 und 2, Leipzig 1894—1895.
van Wijk, Aksl. Spr. = N. van Wijk, Geschichte der altkirchenslavischen Sprache, Bd. 1, Berlin-Leipzig 1931.
Zeitschr. (f. slav. Phil.) = Zeitschrift für slavische Philologie, Leipzig 1924 ff.
Zeuss, Die Deutschen = J. K. Zeuss, Die Deutschen und die Nachbarstämme, Heidelberg 1925.
Zonaras = Joannes Zonaras, Chronikon, ed. M. Pinder und Th. Büttner-Wobst. 3 Bde., Bonn 1841—1897 (12. Jahrh.)
ZONF = Zeitschrift für Ortsnamenforschung, hgb. E. Schnetz, München 1925 ff.
Zosimos = Zosimus, Historiae, ed. Imm. Bekker, Bonn 1837.
ŽMNPr. = Žurnal Ministerstva Narodnago Prosvěščenija.