Каталог на ранохристијанските цркви во Република Македонија

Виктор Лилчиќ - Скопје, Венета Илјоска - Скопје

(Македонско наследство, година II/1997, број 5, Скопје, стр. 21-38)

 

 

Catalogue of early Christian churches in the Republic of Macedonia

Viktor Lilčić - Skopje, Veneta Iljoska - Skopje

(Makedonsko nasledstvo, year II/1997, issue 5, Skopje, p. 21-38)

 

 

Сканове в .pdf формат (3 Mb), любезно предоставени от Асен Чилингиров

 

Листа на старохристијанските локалитети (1-235)

    - Селектирана библиографија

    - Кратенки периодика

    - Кратенки во терминологијата

 

(Листа на старохристијанските локалитети)

 

Бр. Село, локалитет, позиција. Нова општина (стара општина). План на базиликата: елевација или остатоци и наоди-АКП (арх. камена пластика)

 

1. Арачиново, "Црквиште", 1,5 км с/и од селото. Скопје. АКП, - Микулчиќ, 1981, 112.

 

2. Арбиново, "Добра Вода", 1 км ј/з од Охрид. Темели на голема базилика откриена 1935/36. - Mikulčić, 1976, 17.

 

3. Арангел, "Меѓа, Манастириште", 1 км западно, урнатини на голема базилика. Кичево - Mikulčić, 1976, 17.

 

4. Атиште, "Арбанасец". Кичево - Mikulčić, 1976, 19.

 

5. Арангел, "Меѓа, Манастириште", 1 км западно урнатини на голема базилика. Кичево - Mikulčić, 1976, 17.

 

6. Бадер, "Смрѓец", 1,5 км северно. Скопје. АКП. - Микулчиќ, 1981, 112.

 

7. Бањица, "Бањичко Кале", 3 км западно. Велес. Темели. - Лилчиќ, 1989, 71-72.

 

8. Бардовци, "Црквен Рид", во селото. Скопје. Темели и АКП. - Грујиќ, 1935, 5, сл. 2 и н.

 

9. Барешани, "Думаноец", 1, 2 км с/з. Битола. Темели на мала базилика со АКП. - Mikulčić, 1976, 21.

 

10. Барово, "Градиште, Кале", 2 км с/з. Скопје. Темели. - Микулчиќ, 1981, 114; - исти, 1982, 71-72.

 

11. Бегниште, "Писан Камен", 1, 8 км западно. Кавадарци. Темели и АКП. - Лилчиќ, 1989, 72.

 

12. Бела Црква, црква во селото,. Кривогаштани. Темели АКП. - Лилчиќ, теренски истражувања, април 1990.

 

13. Белица. Брод. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

14. Бело Поле, "Манастириште", источно. Прилеп. Темели. - Mikulčić, 1976, 24.

 

15. Бистренци, "Св. Петка", источна периферија. Демир Капија (Неготино). АКП. - Лилчиќ, теренско истражување.

 

21

 

 

16. Бистрица. Битола. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

17. Битола, ант. град Heraclea Lyncestis. Битола. I: Епископска базилика, фази I и II. Трикорабна, нартекс+анекси, ексонартекс, баптистериум. АКП. - Цветковик-Томашевик 1978, 30., 1981, 112.

 

18. Битола, ант. град Heraclea Lyncestis. Битола. II: Мала базилика: трикорабна, проширени нартекс и ексонартекс+анекси, АКП. - Алексова, 1995, 213-215.

 

19. Битола, античкиот град Heraclea Lyncestis. III: Базилика extra muros, 250 м источно од форумот. Битола. Трикорабна, нартекс+анекси, ексонартекс, баптистериум. АКП. - Алексова, 1995, 212-213.

 

20. Богданци, "Света Гора", 2 км западно, с/з. Гевгелија. Темели и гробови. - Mikulčić, 1976, 28.

 

21. Бошава Горна, "Кула", 2,5 км ј/и. Конопиште (Кавадарци). Темели. - Лилчиќ, 1989, 71-72.

 

22. Браилово, "Свети Илија", 1 км јужно. Прилеп. Темели и АКП. - Mikulčić, 1976, 29; - Лилчиќ, 1984, 90-93.

 

23. Брест, "Манастир Св. Пантелеј", 1, 35 км с/з. Штип. Темели и АКП. - Теренски истражувања Микулчиќ во 1985.

 

24. Буково, "Манастир Преображение", 1 км с/з. Битола. АКП. - Mikulčić, 1976, 32; - Лилчиќ, теренски истражувања јуни 1990.

 

25. Буково, "Св. Троица", во селото. Битола. АКП. - Лилчиќ, теренски истражувања април 1990.

 

26. Бурилчево, Штип. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

27. Валандово, "Исар, Кула". АКП. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

28. Варош (ант. град Ceramiae), "Св. Архангел Михаил", во селото. Прилеп. АКП. - Лилчиќ, теренски истражувања.

 

29. Варош (ант. град Ceramiae), "Св. Никола Мирликиски", во селото. Прилеп. АКП. - Лилчиќ, теренски истражувања.

 

30. Варош (ант. град Ceramiae), "Св. Богородица", во селото. Прилеп. АКП. - Николајевик-Стојковик 1957; - Лилчиќ, теренски истражувања 1990.

 

31. Вашарејца, Прилеп. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

32. Велмеј, "Градиште 1, Горно Поле", 1,5 км ј/и. Белчишта (Охрид). Темели. -

 

Mikulčić, 1976, 131; K. Аџиевски и В. Лилчиќ, документирање на црквата во септември 1997.

 

33. Велушина, црква "Успение Богородичино", северна периферија. Бистрица (Битола). АКП. - Лилчиќ, теренски истражувања април 1990.

 

34. Вељуса, "Ман. Св. Богородица Милостива", во селото. Струмица. АКП. - Миљковиќ-Пепек, 1981, 138-139, сл. 38-39.

 

35. Вешје, "Лишови Дабја", западна периферија. Неготино. АКП. - Керамитчиев, теренски истражувања 1974.

 

22

 

 

36. Виница, Торица", 1 км с/и. Виница. Трикорабна, нартекс и анекси. - Крстевски 1987, 108.

 

37. Виница, "Виничко Кале" ј/з периферија, акропол. Виница. Темели. - Белдедовски и Крстевски, 1979, 158.

 

38. Виница, "Виничко Кале" ј/з периферија, акропол, источно подножје. Виница. Темели. - Mikulčić, 1986, 226, карта. Усмен податокот од проф. д-р И. Микулчиќ.

 

39. Виничани, Тробовите", 1 км западно. Градско (Велес). Темели и АКП. - Лилчиќ, 1989, 75.

 

40. Вирче, "Прекинато Градиште", 2 км источно. Делчево. Темели. - Микулчиќ, 1996, 183-184, план сл. 50.

 

41. Витолиште, Мариово, Прилеп. - Kazarow, 1923, 295-296; - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

42. Водоврати, "Видин Град" (ант. град Argos), l км северно. Градско (Велес). Темели и АКП во џамија. - Драгојевиќ-Јосифовска 1966.

 

43. Водоча, "Богородица Милостива", во селото. Струмица. АКП. - Алексова, 1995, 171-172.

 

44. Волино, "Св. Климент", с/з периферија. Мешеишта (Охрид). АКП. - Mikulčić, 1976, 133.

 

45. Врапчиште, "Топлишница", 1 км северно. Врапчиште (Гостивар). Темели. - Mikulčić, 1976, 134.

 

46. Галичани, Прилеп. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

47. Глуово, "Орашец", 2 км ј/и. Чучер (Скопје). Темели и АКП. - Микулчиќ, 1981, 114.

 

48. Говрлево, "Градиште", северна периферија. Сопиште (Скопје). Темели и АКП. - Микулчиќ, 1981, 116.

 

49. Големо Коњари, во селото. Прилеп. АКП. - Mikulčić, 1976, 57.

 

50. Градец, " Црквиште", во селото. Неготино (Гостивар). Темели, мозаик, АКП. - Mikulčić, 1976, 59.

 

51. Градешница, "Св. Ѓорѓи", во селото. Старавина (Битола). АКП. - Миљковиќ и Ристески, археолошки ископувања, 1991/1992.

 

52. Градешница, "Св. Димитрија", во селото. Старавина (Битола). АКП. - Миљковиќ и Ристески, 1991/1992.

 

53. Градешница, "Св. Андонија", источна периферија. Старавина (Битола). Трикорабна, нартекс, атриум, анекси, АКП. - Миљковиќ и Ристески, 1991/1992.

 

54. Градско, "Пустоградско" (ант. град Stobi), 3, 5 км ј/и. Градско (Велес). I. Стара Епископска базилика, I и II фаза, трикорабен план. - Алексова, 1995, 91-96.

 

23

 

 

55. Градско, "Пустоградско" (ант. град Stobi), 3, 5 км ј/и. Градско (Велес). II. Северна базилика: трикорабна, нартекс+анекси, ексонартекс, анекси, 4-конхален баптистериум. - Алексова, 1995, 114-116.

 

56. Градско, "Пустоградско" (ант. град Stobi), 3, 5 км ј/и. Градско (Велес). III. Централна базилика: трикорабна, нартекс+атриум. - Алексова, 1995, 116-118.

 

57. Градско, "Пустоградско" (ант. град Stobi), 3, 5 км ј/и. Градско (Велес). IV. Епископска базилика (на епископот Филип): трикорабна, амвон, нартекс+северен анекс, неправилен атриум, баптистериум со 2 фази+мермерен кантарос III фаза. - Алексова, 1995, 87-89.

 

58. Градско, "Пустоградско" (ант. град Stobi), 3, 5 км ј/и. Градско (Велес). V. Гробјанска базилика 1: трикорабна, нартекс+2 анекси, голема гробница со крстест свод. - Алексова, 1995, 118-120.

 

59. Градско, "Пустоградско" (ант. град Stobi), 3, 5 км ј/и. Градско (Велес). VI. Трансеригонска базилика: трикорабна. - Петров, 1970, 307-316.

 

60. Градско, "Пустоградско" (ант. град Stobi), 3, 5 км ј/и. Градско (Велес). VII. Цивилна базилика: трикорабна. - Snively 1979, 243-256.

 

61. Градско, "Пустоградско" (ант. град Stobi), 3, 5 км ј/и. Градско (Велес). VIII. Extra muros Гробјанска базилика 2: трикорабна+ нартексч-ексонартексн-баптистериум. - Санев В., археолошко ископување 1993. Благодариме на колегата Воислав Санев за согласноста да го публикуваме намалениот план на новооткриената Гробјанска базилика II во Стоби.

 

62. Грбовец, (Дреново)"Црквиште" северна периферија. Кавадарци. Еднокорабна. - Лилчиќ, 1989, 72.

 

63. Грчец Горни, "Манастириште" 2 км северно. Сарај (Скопје). Еднокорабна-темели и АКП во џамијата. - Лилчиќ, 1989.

 

64. Гујновци, "Црквиште", с/и периферија. Пробиштип. АКП. - Mikulčić, 1976, 61.

 

65. Дабница, "Манастир Трескавец", 2 км с/з. Прилеп. АКП. - Mikulčić, 1976, 72; Лилчиќ, терен април 1990.

 

66. Дабниште, во селото. Кавадарци. Темели. - Лилчиќ, 1989, 78.

 

67. Дабовјани, "Аниште", с/и периферија. Велешта (Струга). Темели-контура со анекси, АКП. - Mikulčić, 1976, 40.

 

68. Дамјан, "Црквиште", северно. Радовиш. Темели и АКП. - Mikulčić, 1976, 39.

 

69. Двориште, "Црква", центар на селото. Берово. Темели. - Mikulčić, 1976, 50.

 

24

 

 

Бр. 154. Октиси, "Св. Никола" / No. 153. Oktisi. "St. Nicholas"

Бр. 167. Охрид, "Имарет", поликонхос / No. 147. Ohrid, "Imaret", polyconchos

Бр. 166. Охрид, Св. Пантелејмон "Имарет" /  No. 146. Ohrid, St. Pantelejmon, "Imaret"

Бр. 167. Радолишта, "Цигански Гробишта" / No. 172. Radolišta, "Ciganski Grobišta"

 

Бр. 165. Охрид, "Св. Софија" / No. 145. Ohrid, "St. Sophia”

Бр. 164. Охрид, "Св. Еразмо" / No. 144. Ohrid, "St. Erasmus"

Бр. 164. Охрид, "Студенчишта" / No. 144. Ohrid, "Studenčišta"

Бр. 75. Доленци, "Суви Ливади" / No. 46. Dolenci, "Suvi Livadi"

 

Бр. 190. Рамна, “Раменска Тумба” / No. 174. Ramna, "Kamenska Tumba"

Бр. 17. Хераклеја, Голема базилика / No. 16. Heralea, The Great Basilica

Бр. 18. Хераклеја, Мала базилика / No. 17. Heraclea, The Small Basilica

Бр. 19. Хераклеja, "Авторемонт” / No. 18. Heraclea, “Avtoremont"

 

Мл. Нагоричане, "Костоперска Карпа" / MladoNagorclane, "Kostoperska Karpa"

Бр. 53. Градешница, “Св. Андонија” / No. 69. Gradešnica, "St. Andonija"

Бр. 130. Манастир, "Градот", Базилика I. / No. 116. Manastir, "Gradot", Basilica I

Бр. 131. Манастир, "Градот", Базилика II / No. 117. Manastir, "Gradot", Basilica III

 

Бр. 107. Конух, "Г. Градиште", ротонда / No. 89 Konjuh, "Golemo Gradiste", rotonda

Бp. 82. Древено, "Пешник", баптистериум / No. 55. Dreveno, "Pesnik", baptistery

Бр. 123. Луковица,"Калата" - "Бегов Даб" / No. 112. Lukovica, "Kalata" - "Begov Dab"

Бр. 124 Луковица, "Калата, Керамидица" / No. 113. Lukovica, "Kalala, Keramidica"

 

Бр. 36. Виница, "Горица" / No. 215. Vinica, "Gorica"

Бр. 143. Мородвис, "Црквиште” / No. 129. Morodvis, "Crkvište"

Бр. 116. Крупиште, ”Кале” / No. 102. Krupište, "Kale"

Бр. 103. Баргала, Базилика вон градовите / No. 98. Bargala, Basilica extra muros

 

25

 

 

70. Дебар I84. Прилеп, "Пекларица", источно од Радика. Дебар. Темели. - Mikulčić, 1976, 40.

 

71. Дебреште, "Кале", ј/и периферија. Долнени (Прилеп). Трикорабна, АКП. - Алексова, 1995, 234.

 

72. Демир Капија, ант. град Almana (?), "Црквиште", ј/и периферија. Демир Капија (Неготино). Базилика I. Трикорабна, нартекс, анекси западно. - Алексова, 1995, 220-221.

 

73. Демир Капија, ант. град Almana (?), "Манастир", ј/и периферија. Демир Капија (Неготино). Базилика II. Трикорабна, нартекс, анекси западно. - Лилчиќ, 1989.

 

74. Добри Дол, "Латинска Црква", с/и периферија. Сопиште (Скопје). Темели на мала црква. - Mikulčić, 1976, 43.

 

75. Доленци, "Суви Ливади", 1 км ј/и. Цапари (Битола). Трикорабна, нартекс, анекси западно, АКП. - Ж. Винчиќ, В. Лилчиќ, теренски истражувања 1991/92.

 

76. Долни Балван, "Врчва", 2 км ј/з. Карбинци (Штип). АКП. - Mikulčić, 1976, 45.

 

77. Долани, (Штип). - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

78. Драгобрашти, Каменица (Штип). - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

79. Драдња, "Манастириште", во подножјето на ридот. Кавадарци. Темели. - Лилчиќ, 1989, 79.

 

80. Драчево, "Пеленица- Манастир", 2,5 ј/з. Скопје. Темели, АКП. - Микулчиќ, 1981, 116.

 

81. Драчево, "Црквиште", западен дел. Драчево. Темели. - Микулчиќ, 1981, 116.

 

82. Древено, "Пешник", 1 км источно. Злетово (Пробиштип). Темели, АКП, баптистериум-писцина. - Лилчиќ, теренски истражувања мај 1990.

 

83. Дреново, "Мотичански дол", 1,5 км ј/з. Кавадарци. АКП. - Mikulčić, 1976, 53.

 

84. Дреново, "Св. Богородица, Св. Димитрија", 500 м јужно. Кавадарци. Темели, АКП. - Лилчиќ, 1989, 76.

 

85. Дреновци, Долнени (Прилеп). - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

86. Ѓавато, Гевгелија. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

87. Ѓечерли, "Мала Тумба", 2-3 км северно. Босилово (Струмица). Темели. - Mikulčić, 1976, 56.

 

88. Ѓуземелци, "Бела Црква", с/з периферија. Лозово (Св. Николе). Темели, АКП. - Mikulčić, 1976, 56.

 

89. Единаковци, "Црквиште". Демир Хисар. АКП. - Mikulčić, 1976, 51.

 

90. Загорани, "Латинска Црква", западна периферија. Прилеп. АКП. - Mikulčić, 1976, 135; - Лилчиќ, теренски истражувања мај 1992.

 

26

 

 

91. Зелениково, "Црквиште", 1 км јужно. Зелениково (Скопје). Темели. - Микулчиќ, 1981, 112.

 

92. Злокуќани, (ант. град Scupi), "Селски ГробиштаОтпад", с/и периферија. Скопје. Баз. I. Трикорабна, нартекс, анекс с/з, крстилница со 2 апсиди, АКП. - Гарашанин и Корачевиќ, 1979, 31-46, план.

 

93. Злокуќани, (ант. град Scupi), "Експериментална станица на ОХИС", ј/и периферија. Скопје. АКП. - Лилчиќ, 1989, 70.

 

94. Зович 1, Старавина (Битола). - Mikulčić, 1986, 226, карта; - Миткоски 1997.

 

95. Зрзе, "Св. Филип", во селото. Долнени (Прилеп). АКП. - Лилчиќ, теренски истражувања април 1990.

 

96. Зрзе, "Три олтари, Клениче", с/и. Долнени (Прилеп). Темели. - Лилчиќ, теренски истражувања 1990.

 

97. Ивањевци, северна периферија. Могила (Битола). АКП. - Mikulčić, 1976, 65.

 

98. Ивањевци, "Св. Тодори". Могила (Битола). АКП. - Mikulčić, 1976, 65.

 

99. Кавадарци, "Манастириште, Црквиче". 2 км ј/и. Кавадарци. Темели и АКП. - Mikulčić, 1976, 69.

 

100. Калиманци, "Манастириште, Студењак". 2 км северно. Виница. Темели и АКП. - Mikulčić, 1976, 66.

 

101. Карбинци, "Црквиште", западно. Карбинци (Штип). АКП. - Алексова, 1989, 139.

 

102. Козјак, "Кале", ант. град Баргала, 1, 9 км ј/и. Карбинци (Штип). Трикорабна, амвон, нартекс, ексонартекс, анекси с/з, крстилница с/и, консигнаториум, АКП. - Алексова, 1995, 132-141.

 

103. Козјак, "Кале", ант. град Баргала, западно од градските ѕидови. Карбинци (Штип). Трикорабна, нартекс, ексонартекс, АКП. - Алексова, 1995, 141.

 

104. Конопиште, "Св. Илија, Марковица", 1 км северно. Конопиште (Кавадарци). Ротонда (?) контури, АКП. - Лилчиќ 1989, 73.

 

105. Конско, "Голем Град", источен дел на островот. Ресен. I: еднокорабна, нартекс+анекси источно и западно. - Битракова, 1989, 29-33.

 

106. Конско, "Голем Град", источен дел на островот. Ресен. II: еднокорабна. - Битракова, 1989.

 

107. Коњух, "Градиште", ан. град Tranupara (?), 1, 4 км северно. Кратово. Базилика I: ротонда во правоаголник, амвон, 2 простории западно. - Алексова, 1995, 229-233.

 

27

 

 

108. Коњух, "Градиште", ан. град Tranupara (?), северно подградие, 1, 4 км северно. Кратово. Базилика II: темели, АКП. - Mikulčić, 1976, 72; - Лилчиќ теренски истражувања мај 1990.

 

109. Коњух, "К'шла", отспротива ант. град на "Градиште". Кратово. Гробјанска базилика, целосен план во темели, откопана. Заштитни ископувања на РЗЗСК Скопје. Во подготовка за публикување.

 

110. Корешница, "Црквиште, Марков Град", 2, 9 км ј/и. Демир Капија (Неготино). Темели. - Микулчиќ, 1988-1989, 69, види генерален план.

 

111. Костинци, црква "Св. Богородица Мала", во селото. Долнени (Прилеп). АКП. - Лилчиќ, теренски истражувања јуни 1995.

 

112. Костурино, "Манастириште", 1, 8 км с/и. Куклиш (Струмица). Темели, АКП. - Mikulčić, 1976, 74.

 

113. Криви Дол, "Св. Троица", 1, 25 км јужно. Штип. Трикорабна, АКП. - Лилчиќ, теренски истражувања септември 1996.

 

114. Крњево, "Св. Атанасие", источна периферија. Конопиште (Кавадарци). Трикорабнан-нартекс. - Алексова 1995, 221.

 

115. Крупиште, "Св. Никола", во селото. Карбинци (Штип). Темели. - Алексова 1995, 142-143.

 

116. Крупиште, "Кале", северна периферија. Карбинци (Штип). Трикорабна, централна апсида, странични апсидиоли (однадвор тространи), анекси источно со полукружни апсидиоли. - Алексова 1995, 145-146: - Микулчиќ 1996, 344-348, сл. 173.

 

117. Крупиште, "Клетовник", западна периферија. Карбинци (Штип). Кружен антички храм, секундарно конвертиран во кружна старохристијанска црква. - Алексова 1995, 143-145.

 

118. Курбиново, "Св. Спас", западна периферија. Ресен. АКП. - Алексова 1983, 57-63.

 

119. Лески. Штип. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

120. Лешок, "Леска", ј/з периферија. Теарце (Тетово). АКП. - Mikulčić, 1976, 78.

 

121. Лопатица, "Неделска Вода", над селото. Прилеп. АКП. - Mikulčić, 1976, 80.

 

122. Лопатица, "Ограѓе", во селото, ј/з од црквата. Кукуречани (Битола). Темели, АКП. - Лилчиќ, теренски истражувања јули 1997.

 

123. Луковица, "Калата, Бегов Даб", 3,5 км Ј ј/з. Македонска Каменица (Делчево). Трокорабна, трансептално проширување со апсида однадвор правоаголна, нартекс, с/з анекс, АКП. - Микулчиќ 1976, 181-191.

 

124. Луковица, "Калата, Керамидница", 3,5 км Ј ј/з. Македонска Каменица (Делчево). Еднокорабна. - Микулчиќ 1976, 181-191.

 

125. Љубаништа, "Раица, Манастиришта", западно. Охрид. Темели, АКП. - Маленко 1989, 10.

 

126. Љуботен, во селото. Штип. АКП. - Герасимовска 1996, 163, сл. 87.

 

28

 

 

127. Љубанци. Скопје. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

128. Маково, "Латинска Црква", северна периферија. Старавина (Битола). Темели, АКП. - Mikulčić, 1976, 83.

 

129. Малчиште, "Марково Кале", 0, 7 км северно. Студеничани (Скопје). Темели, АКП. - Микулчиќ, 1981, 118.

 

130. Манастир, "Градот", 4, 5 км северно. Витолиште (Прилеп). Базилика I, акропола-исток; трикорабна, нартекс, анекси западно. - Чаусидис 1993, 223-224; - П. Миљковиќ-Пепек и Б. Ристески, истражувања 1994-95.

 

131. Манастир, "Градот", 4, 5 км северно. Витолиште (Прилеп). Базилика II, акропола-запад; план впишан крст со нартекс. - Чаусидис 1993, 225, план сл. 9; - П. Миљковиќ-Пепек и Б. Ристески, истражувања 1994-95.

 

132. Манастир, Црква "Св. Никола". Витолиште (Прилеп). - Миткоски 1997.

 

133. Манастирец, "Вршник", 1,5 км источно. Росоман (Кавадарци). Постар објект, ранохристијанска базилика во II фаза, АКП. - Лилчиќ 1989, 3.

 

134. Матејче. Скопје. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

135. Матка, "Св. Богородица", 1,5 км ј/и. Сарај (Скопје). АКП. - Лилчиќ 1995, 18-20, сл. 4, 7.

 

136. Матка, "Св. Спас", 1,5 км јужно. Сарај (Скопје). Темели, АКП. - Микулчиќ 1981, 106.

 

137. Мелница. Витолиште (Прилеп). - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

138. Милетково. Миравци (Гевгелија). - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

139. Миокази, "Венец, Градиште", 0, 8 км ј/и. Вранештица (Кичево). Трикорабна, баптистериум, нартекс, ексонартекс. - Спасовска-Димитриоска 1989, 43-44.

 

140. Миравци. Миравци (Гевгелија). - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

141. Мврковци, "Црквиште, Манастир", 1 км C с/з. Чучер (Скопје). АКП. - Микулчиќ 1981, 120.

 

142. Младо Нагоричане, "Жеглиговски Камен, Костоперска Kapna", ј/з периферија. Старо Нагоричане (Куманово). Трикорабна, нартекс. - Ѓорѓиевски 1989, 57-58; - Микулчиќ 1996, 227, сл. 84.

 

143. Мојно, "Шипур", 1, 7 км 3 ј/з. Добрушево (Битола). Темели, АКП. - Mikulčić, 1976, 87.

 

144. Мородвис, "Црквиште", во селото. Зрновци (Кочани). I фаза 5 век: еднокорабна црква; II фаза 6 век: трокорабна, нартекс. - Трајковски 1983, 133-142; - Микулчиќ 1996, 213, сл. 74.

 

145. Мрзен Ореовец, "Оливара", јужно. Росоман (Кавадарци). АКП. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

29

 

 

146. Небрегово, "Манастир Св. Јован", 2 км с/и. Долнени (Прилеп). Трикорабна-аркади, нартекс, ексонартекс, анекси јужно. - Mikulčić, 1976, 90; - Лилчиќ 1984, 98-108.

 

147. Немањица. Св. Николе. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

148. Никодин, "Бресје", 1,5 км источно. Прилеп. АКП. - Mikulčić, 1976, 91.

 

149. Никодин, "Желкоец", 1,5 км источно. Прилеп. АКП. - Mikulčić, 1976, 91.

 

150. Николич, "Црквиште", северна периферија. Стар Дојран (Гевгелија). Темели, АКП. - Mikulčić, 1976, 91, - Лилчиќ, терен мај 1990.

 

151. Нов Дојран, во селото. Стар Дојран (Гевгелија). Темели, мозаик, АКП. - Алексова 1960, 136-137.

 

152. Новоселани, "Св. Петка", кај Злетовска р. Чешиново (Штип). Темели. - Алексова 1989, 138.

 

153. Ново Село, "Црквиште Св. Никола", 0,5 км јужно. Скопје. Темели, АКП. - Mikulčić, 1976, 92; - исти 1981, 120.

 

154. Ношпал, "Латинска Црква", ј/з. Добрушево (Битола). Темели. - Mikulčić, 1976, 92.

 

155. Октиси, "Св. Никола", во селото. Струга. Трикорабна, нартекс, баптистериум јужно, ексонартекс, анекси зап., мозаик, АКП. - Битракова 1989, 23-25.

 

156. Опае, во селото. Куманово. АКП. - АКП во Музеј Куманово.

 

157. Орашје, "Собор", 2,5 км J ј/и. Вратница (Тетово). Темели. - Mikulčić, 1976, 94.

 

158. Орашац, "Буљубашица", 2-3 км с/и. Орашац (Куманово). Темели, АКП. - Mikulčić, 1976, 94.

 

159. Орман, "Коњушница", 1, 2 км јужно. Ѓорче Петров (Скопје). Еднокорабна, трансепт (I фаза), проскомидија и ѓаконикон (II фаза) на источн. стр, нартекс+анекси западно, АКП. - Алексова 1995, 225-227.

 

160. Орман, "Кајнак", 1 км јужно. Охрид. Темели, мозаик. - Mikulčić, 1976, 95.

 

161. Охрид, "Студенчишта", 2 км ј/и кон Билјанини извори. Охрид. Трикорабна, нартекс, анекси зап., баптистериум, атриум, мозаик, АКП. - Битракова 1975, 68-80.

 

162. Охрид, "Св. Варвара", ул Илинденска. Охрид. АКП. - Лилчиќ документирал АКП, јули 1992.

 

163. Охрид, "Св. Никола Болнички". Охрид. АКП. - Лилчиќ документирана АКП, јули 1992.

 

164. Охрид, "Св. Богородица Пандонос". Охрид. АКП. - Лилчиќ документирал АКП, јули 1992.

 

30

 

 

Бр. 102. Баргала, Базилика / No. 97. Bargala, Basilica intra muros

Бр. 265. Стар Караорман, "Крушка" / No. 193. Star Karaorman, "Kruška"

Бр. 113. Криви-Дол, "Св. Троица" / No. 99. Krivi Dol, "St. Trinity"

Бр. 172. Охрид, "Чобановци" / No. 152. Ohrid, "Čobanovci"

 

 

Бр. 196. Свилари Горно, "Кале" / No. 200. Svilari Gorno. "Kale"

Бр. 114. Крњево, "Св. Атанасие" / No. 100. Krnjevo, "St. Athanasius”

Бр. 210. Струмица, "Св. 15 Маченици" Nu. 197. Strumica, "St. Fifteen Martyrs”

Бр. 182. Покрвеник, "Св. Атанас" / No. 169. Pokrvenik, "Sv. Atanas"

 

Бp. 105. Конско, Голем Град, црква I / No. 87. Kohsko, "Golem Grad", church I

Бр. 106. Конско, "Голем Град", црква II / No. 88. Kohsko, "Golem Grad", church II

Бр. 32. Велмеј, Градиште, Г.Поле / No. 215 Velmei "Gradište I G1. Pole”

Древено, "Пешник", Монограм на Исус Христос (co Α и Ѡ) / Dreveno, "Pešnik". The monogram of Jesus Christ (with letters Α and Ѡ)

 

Бр. 65. Дабница, "Манастир Трескавец ". Манастирската црква била веројатно изградена врз ранохристијанска базилика.

No. 36. Dabnica, "Treskavec Monastery ". (The monastery's church was probably built over the foundations of an Early Christian basilica.)

 

31

 

 

165. Охрид, "Св. Еразмо", 3, 6 км с/з. Охрид. Трикорабна, нартекс, анекси околу, атриум. - Маленко 1989, 6-7.

 

166. Охрид, "Св. Софија", во градот. Охрид. Темели, АКП. - Битракова 1975, 88; - Алексова 1995, 177.

 

167. Охрид, "Св. Пантелејмон", јуж. од Горни Сарај. Охрид. Трикорабна, мозаик, АКП. - Битракова 1975, 88; Маленко 1989, 9.

 

168. Охрид, "Имарет", јуж. од Горни Сарај. Охрид. Поликонхална црква, нартекс, атриум, анекси зап. баптистериум, мозаик. - Битракова 1975, 22-67.

 

169. Охрид, "Ул. Климентска", центар. Охрид. Темели, мозаик. - Маленко 1989, 8-9.

 

170. Охрид, простор меѓу "Ул. Боро Шаин", "Христо Узунов" и "Илинденска". Охрид. Темели-ѕидови, мозаик АКП. - Маленко 1989, 9.

 

171. Охрид, "Ул. Илинденска". Охрид. Темели, мозаик, фреско-малтер. - Битракова 1975, 88; - Маленко 1989, 10.

 

172. Охрид, "Дебој". Охрид. Трикорабна, нартекс, ексонартекс; II фаза: анекси зап., атриум, мозаик. - Маленко 1989, 7-8.

 

173. Охрид, Торни Сарај, Чобановци". Источно подножје на Горни Сарај. Охрид. Просторија со апсидиола, дел од голема апсида. - Маленко (1987) 1989, 133.

 

174. Паликура, лев брег на Црна река, 0, 8 км 3 с/з. Росоман (Кавадарци). Трикорабна, нартекс, ексонартекс, источен комплекс анекси, АКП. - Алексова 1995, 120-121.

 

175. Пашино Рувци, "Св. Арангел", во селото. Прилеп. АКП. - Лилчиќ теренски истражувања мај 1992.

 

176. Петралинци, "Ранчина", 1 км северно. Босилово (Струмица). Темели. - Mikulčić, 1976, 100.

 

177. Пехчево, "Спиково, Манастириште", 4-4,8 км ј/и. Пехчево (Берово). Темели. - Mikulčić, 1976, 99.

 

178. Пишица. Св. Николе. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

179. Подбреѓе, "Манастириште", 2 км западно. Тетово. АКП. - Mikulčić, 1976, 102.

 

180. Подвис, "Црквиште", 0,5 км с/з. Крушево. Темели, АКП. - Лилчиќ, теренски истражувања 1993.

 

181. Подлес, "Манастириште", 3 км источно. - Градско (Велес). Темели, голема апсида, АКП. - Лилчиќ 1989, 78.

 

182. Подмол, селска чешма. Босилово Прилеп. АКП. - Лилчиќ, теренски истражувања јули 1992.

 

183. Покрвеник, "Св. Атанас", северна периферија. Ресен. Трикорабна, нартекс+2 анекси, баптистериум, АКП. - Битракова и Пупалески 1989, 29-32.

 

32

 

 

184. "Баба", југоисточно. Прилеп. АКП. - Миткоски 1997.

 

185. Прилепец, "Црквиште Св. Димитрија", во селото. Прилеп. АКП. - Лилчиќ 1996, сл. 8, 10.

 

186. Псача, "Црквиште", 1,5 км источно. Ранковце (Крива Паланка). АКП. - Лилчиќ 1996, сл. 8, 10; - Mikulčić, 1976, 104.

 

187. Пчиња. Скопје. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

188. Равен, "Кале", 0,8 км западно. Вруток (Гостивар). Темели, АКП. - Mikulčić, 1976, 107.

 

189. Радолишта, "Цигански Гробишта", 1 км ј/и. Струга. Трикорабна (аркада), нартекс+анекси, баптистериум. - Битракова-Грозданова 1975, 82-84.

 

190. Ратавица, "Градиште", 1 км источно. Злетово (Пробиштип). АКП. - Mikulčić, 1976, 107.

 

191. Ракле, "Чаршија, Црква", 4 км источно. Прилеп. Темели. - Mikulčić, 1976, 106.

 

192. Рамна, "Раменска Тумба", 2, 75 км 3 ј/з. Цапари (Битола). Трикорабна, нартекс+анекси, АКП. - Лилчиќ аутопсија на ископаниот објект април 1992.

 

193. Раштани, "Кале", Битола. Крстовиден наос+нартекс, централна апсида со две апсидиоли. - Филиповска и Србиновски 1978-81, 114-116.

 

194. Рашче, Скопје. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

195. Ресава, "Воденица", 1,5 км западно. Кавадарци. АКП. - Mikulčić, 1976, 108.

 

196. Рогле, "Кука", 1 км с/и. Желино (Тетово). Темели, тесели од стаклена паста (ѕиден мозаик). - Микулчиќ 1981, 120-121.

 

197. Росоман, "Црква", ј/з периферија. Росоман (Кавадарци). АКП. - Mikulčić, 1976, 110.

 

198. Свилари Горно , "Кале", 2 км западно ј/з. Кондово (Скопје). Еднокорабна и АКП. - Лилчиќ, 1989, 70.

 

199. Слепче, "Манастириште", 1,5 км северно од жел.стан. крај пругата. Долнени (Прилеп). Темели, АКП. - Лилчиќ 1984, 96.

 

200. Слепче, "Соколица", 2 км јужно. Долнени (Прилеп). Темели, АКП. - Лилчиќ 1984, 96.

 

201. Сливово, "Брце", 2 км ј/з. Белчишта (Охрид). Темели. - Mikulčić, 1976, 117.

 

202. Слоештица, "Винов Град, Завртон", 2 км источно. Сопотница (Демир Хисар). Темели, АКП. - Гагиќ 1980/81, 94-95; - Лилчиќ терен септември 1997.

 

203. Смојмирово, "Милина Црква, Колачине", 1,5 км источно. Берово. Темели. - Mikulčić, 1976, 117.

 

33

 

 

204. Соколарци, "Црквиште". Кочани. Темели, под од мермерни плочки (opus sectile). - Алексова 1989, 138-139.

 

205. Соколарци, "Манастир Св. Ѓорѓи", 1,7 км C с/з. Чешиново (Кочани). АКП. - Микулчиќ теренски истражувања.

 

206. Софилари, "Црквиште", с/з периферија. Штип. Темели. - Mikulčić, 1976, 117.

 

207. Стањевци, Свети Николе. - Mikulčić, 1986, 226, карта.

 

208. Стар Караорман, "Крушка", 1,7 км с/и периферија. Штип. Трикорабна, нартекс, анекси. - Белдедовски 1985, 146-147.

 

209. Стрежево, "Кале", 1-1,5 км с/и. Цапари (Битола). Темели, АКП. - Mikulčić, 1976, 121.

 

210. Стрмашево, "Челопек", 1,5 км западно. Кавадарци.Еднокорабна, АКП. - Лилчиќ 1989, 75.

 

211. Струмица, "Орта Џамија", западен дел. Струмица. Темели, АКП. - Лилчиќ, студиска екскурзија со аутопсија 1994.

 

212. Струмица, "Св. Петнаесет Тивериополски маченици", западен дел. Струмица. Темели, АКП. - Алексова 1995, 169-170.

 

213. Суводол, "Стара Црква", јужна периферија. Новаци (Битола). Трикорабна (аркада), нартекс + анекси, северен комплекс анекси+баптистериум. - Месеснел 1937, 69-96.

 

214. Суводол, црква "Св. Богородица". Демир Хисар. Темели-контури, мермерни градежни фрагменти. - Гагиќ 1980/81, 102.

 

215. Таор, "Кале, Градиште", источна периферија. Зелениково (Скопје). Темели, АКП. - Mikulčić, 1976, 123.

 

216. Таор, "Овоштарник", 1 км ј/з. Зелениково (Скопје). АКП. - Микулчиќ 1981, 121-122.

 

217. Тополовиќ, "Глувај", 1 км јужно од училиштето. Кратово. Темели, АКП. - Лилчиќ, терен и документирање мај 1990.

 

218. Тројкрсти, "Св. Дух", во селото. Прилеп. АКП. - Николајевић-Стојковић 1952, 171.

 

219. Трпејца, "Манастир Заум", 1, 4 км J ј/з. Охрид. АКП. - Mikulčić, 1976, 128; - Лилчиќ, истражувања јули 1992.

 

220. Трстеник, "Стара Црква", ј/з периферија. Свети Николе. Темели, АКП. - Mikulčić, 1976, 128.

 

221. Тумчевиште, "Манастириште", северна периферија. Гостивар. АКП. - Mikulčić, 1976, 128.

 

222. Ќоселери. Св. Николе. - Mikulčić, 1986, 226 карта.

 

223. Цапари. Битола. - Mikulčić, 1986, 226 карта.

 

224. Царевиќ, "Чешма, Св. Недела", 1,5 км северно. Прилеп. АКП. - Mikulčić, 1976, 33-34.

 

225. Црешка, "Хисар", 1 км западно. Штип. Темели. - Микулчиќ, 1987, 151.

 

34

 

 

 

Суводол, "Сланец". Реконструкција на презвитериумот. Според Ф. Месеснел

Suvodol, "Slanec". The reconstruction of the presbytery. After F. Mesesnel.

 

 

Луковица, "Калата"-"Бегов-Даб", Реконструкција на презвитеријалната преграда, според И. Микулчиќ

Lukovica, "Kalata"-"Begov-Dab". The reconstruction of the canchel screen after I. Mikulčik.

 

35

 

 

226. Чардаклија, Штип. - Mikulčić, 1986, 226 карта.

 

227. Чајлане, џамија во селото. Сарај (Скопје). АКП. - Лилчиќ 1989, 70.

 

228. Челопеци, "Св. Илија", северна периферија. Вранештица (Кичево). АКП. - Mikulčić, 1976, 35.

 

229. Чифлик, "Св. Атанасија", Демир Капија (Неготино). АКП. - Лилчиќ 1989, 79.

 

230. Чичево Долно, "Грамаѓе", 0,5 км с/и. Велес. АКП. - Лилчиќ 1989, 72-73.

 

231. Чучер, "Давина, Маркова Кула", 3 км ј/з. Чучер (Скопје). Базилика I: еднокорабна (?) во акропола. - Микулчиќ 1982, 108, сл. 62.

 

232. Чучер, " Давина, Стар пазар", 3 км ј/з. Чучер (Скопје). Базилика II: во долниот град: трикорабна, АКП. - Микулчиќ 1982, 108, сл. 113.

 

233. Џепин. Охрид. - Mikulčić, 1986, 226 карта.

 

234. Шопур, "Пилав Тепе", 1 км јужно. Штип. Темели. - Mikulčić, 1976, 118.

 

235. Шишево, "Св. Никола, Св. Атанасие", јужна периферија. Сарај (Скопје). АКП. - Микулчиќ 1981, 110-112.

 

 

Ова e листата на старохристијанските локалитети. Забележани се: ископани ранохристијански цркви-базилики, локалитети каде што со сигурност се наоѓаат базилики но сеуште не се ископани, индикативни локалитети од каде што се извадени и дислоцирани или сеуште се наоѓаат на лице место определени примероци на карактеристична ранохристијанска архитектонска камена пластика што припаѓале на базиликата, осамени примероци на ваква пластика регистрирани во дислоцирана состојба кои укажуваат на постоење на базилика во непосредна близина.

 

Јасно e дека дел од наведените примери во листата, ќе бидат во иднина, со деталните проверки на теренот и археолошки ископување, анулирани или пак поточно лоцирани но, очигледно e и тоа дека наведениот број примери не e дефинитивен. На територијата на Република Македонија егзистирале најмалку 90 па и повеќе утврдени опидуми-градчиња. Освен нив постоеле уште најмалку 100 поголеми или помали кастели (види Mikulčić I., Kasnoantička utvrđenja u SR Makedoniji, pokušaj klasifikacije, Materijali SADJ XXII, N. Sad 1986, 108-110). Само во мал дел од нив се откриени ранохристијански цркви, и јасно дека допрво претстои нивното откривање, особено во опидумите, така што вистинската бројка на ранохристијанските цркви во Република Македонија секако e поголема од тука изнесената.

 

36

 

 

 

СЕЛЕКТИРАНА БИБЛИОГРАФИЈА

 

Алексова Б., А.П. 2, Београд 1960.

 

Алексова Б., Курбиново, Преспа, архитектонска декоративна пластика, Лихнид 5, Охрид 1983.

 

Алексова Б, Ранохристијанскиот период, во монографијата Уметнчко богатство на Македонија, Скопје 1984, 96-119.

 

Aleksova B, The Early Christian Basilicas at Stobi, XXXIII Corso, Ravenna 1986, 14-38.

 

Алексова Б., Епископијата на Брегалница, Прилеп 1989.

 

Aleksova B, The Old Episcopal Basilica at Stobi, 1985, ARMOS 1991,Thessalonike, 167-179.

 

Алексова Б., Loca Sanctorum Macedoniae, култ на мартирите во Македонија од IVдо IX век, Скопје, 1995.

 

Белдедовски З., Крушка-ранохристијанска базилика u гробница, А.П. 1985, Ljubljana 1986.

 

Beldedovski Z. i Krstevski C., Rekognosciranje na području opštine Makedonska Vinica, AP 20, Beograd 1979.

 

Битракова-Грозданова B., Старохристијански споменици во Охридско, Охрид 1975.

 

Битракова-Грозданова В., Базиликата во Октиси, Лихнид 7, Охрид 1989.

 

Битракова-Грозданова В. и Пупалески Б., Ранохристијанска сакрална архитектура во Преспа, Лихнид 7, Охрид 1989.

 

Гагиќ Г., Извештај од археолошките рекогносцирања на иодрачјето на општината ДемирХисар, 36. на трудови 2-3, Битола 1980-81.

 

Гарашанин М. и Корачевиќ Д., Базиликата II во Скупи, МАА 5, Скопје 1979.

 

Герасимовска Д., Антички куќи во Македонија, Скопје 1996.

 

Грујик Р., Скопска Митрополија, Споменица православног храма Св. Богородице у Скопљу, Скопље 1935.

 

Драгојевик-Јосифовска Б., Прилог локализовању града Аргоса, ЖА XV/1, Скопје 1966.

 

Ѓорѓиевски Б., Жеглиѓовски Камен/Костоперска Карпа, А.Р. 1987, Ljubljana 1989.

 

Филиповска Г. и Србиновски П., Преглед на археолошките истражувања на средновековниот периор во Битола 1978-1981 година, 36. на трудови 2-3, Битола 197881.

 

Kazarow G. I., Inscriptions et antiques de la Macedoine occidentale (Region de Mariovo et de Prilep), BCH 1-6, Paris 1923.

 

Лилчиќ B., Нови ранохристијански наори околу Прилеп, ГЗФФ 11(37), Скопје 1984.

 

Лилчиќ В., Траги на ранохристијански базилики во Срерното Повардарие, Лихнид 7, Охрид 1989.

 

Лилчиќ В., Матка низ вековите, 1995.

 

Лилчиќ В., Потрага по градот Пелагонија центарот на Македонија IV, М.Н. 1, Скопје 1996.

 

Маленко В., Ранохристијански објекти во Охрид и охридско, Лихнид 7, Охрид 1989.

 

Маленко В., Охрид/Горни Сарај-Чобановци, А.Р., 1987, Ljubljana 1989, 133.

 

Месеснел Ф., Старохришћанска базилика у Суводолу код Битоља, Годишњак музеја јужне Србије 1, Скопје 1937, 69-96.

 

Mikulčić, I., единици во Tabula Imperii Romani, sectio K34 (Naissus-Dyrrhachion-Scupi-Serdica-Thessalonike, Ljubljana 1976.

 

Микулчик И., Две ранохришћанске цркве код Македонске Каменице, Старинар XXVII, Београд 1977.

 

Микулчиќ И., Траги од ранохристијански базилики околу Скопје ГЗФФ 7(33), Скопје 1981.

 

Микулчиќ И., Старо Скопје со околните тврдини, Скопје 1982.

 

Mikulčić I., Kasnoantička utvrđenja u SR Makedoniji, pokušaj klasifikacije, Materijali SADJ XXII, Novi Sad 1986.

 

Mikulčić L, Fruhchristlicher Kirchenbau in der S.R. Makedonien, XXXIII Corso di culura sull'arte Ravennate e bizantina, Ravena 1986.

 

Микулчиќ И., Градот Чрешче, ГЗФФ 14 (40), Скопје 1987.

 

Микулчиќ И., Топографија на Стенае - Просек - Демир Капија, ГЗФФ 15-16 (41-42), Скопје 1988-1989.

 

Микулчиќ И., Средновековни градови и тврдини во Македонија, Скопје 1996.

 

37

 

 

Миљковиќ-Пепек П., Велјуса, Скопје 1981.

 

Миткоски А., Депоа за реликвии од регионот на Прилеп, М.Н. бр. 5, Скопје 1997,

 

Николајевић-Стојковић И., Јонски импост капители из Македоније и Србије, ЗРВИ књ. 21/1, Београд 1952.

 

Николајевић-Стојковић И., Рановизантиска декоративна пластика у Македонији, Србији и Црној Гори, Београд 1957.

 

Петров К., Кон отвореното прашање на шестата базилика во Стоби, ГЗФФ 22, Скопје, 1970.

 

Snively C., The Early Christian Basilicas of Stobi, Austin 1979.

 

Спасовска-Димитриоска Г., Остатоци на доцноантичка архитектура на градиштето "Венец" во Миокази-Кичевско, Лихнид 7, Охрид 1989.

 

Трајковски К., Истражувања во Мородвис 1980, Зборник на Археолошки музеј, кн. X-XI, Скопје 1983.

 

Цветковић-Томашевић Г., Рановизантиски подни мозаици, Београд 1978.

 

Чаусидис Н., Неколку доцноантички градшита во Mapuoeo, МАА 13, Скопје 1993.

 

 

КРАТЕНКИ ПЕРИОДИКА

 

А.Р.- Arheološki Pregled. Arheološko društvo Jugoslavije Beograd.

 

BCH - Bull. de corresp. hellenique, Paris

 

ГЗФФ - Годишен зборник на Философскиот факултет во Скопје

 

ЗАМ - Зборник на Археолошкиот музеј на Македонија Скопје

 

ЗРВИ - Зборник радова Византолошког института Београд

 

М.Н. - Македонско наследство Скопје

 

TIR - Tabula imperii Romani, Ljubljana

 

 

КРАТЕНКИ ВО ТЕРМИНОЛОГИЈАТА

 

АКП - архитектонска камена пластика

Анекс - доградена просторија

Аркада - редица од ѕидани столбци (со правоаголен пресек) во црквата што носеле арки

ј/з - југозападно

ј/и - југоисточно

Атриум - двор пред влезот во црквата

Баптистериум - крстилница

Ексонартекс - просторија пред нартексот

Колонада - редица колони (столбови со кружен пресек) кои носеле капители и арки, поретко архитрав)

Контури - контури на ранохристијанска црква

Кораб (еднокорабна, трикорабна) - централниот простор на ранохристијанската црква со цел да прими повеќе верници бил проширен со помош на две колонади, подоцна аркади.

Мозаик - мозаичен под

Нартекс - просторија пред наосот.

с/з - северозападно

с/и - североисточно

Темели - откопани делумно или целосно темели на ранохристијанска црква

Трансепт - попречен кораб

 

Теренски истражувања на Виктор Лилчиќ, што се споменати во текстот беа изведувани во рамките на индивидуалниот научноистражувачкиот проект "Архитектонска камена пластика во Република Македонија од 1.-6. век н.е." финансиран од страна на Централниот Европски Универзитет, секција RESEARCH SUPPORT ЅСНЕМЕ од Прага, Република Чешка. На теренот e документиран обемен рано-христијански материјал што се наоѓа во подготовка за публикување.

 

[Back to Index]